Veirusýkingar sem geta borist með mat og drykk

Ýmsar veirusýkingar geta borist með mat og drykk. Margar þeirra valda iðrakvefi, það er bólgu í meltingarvegi. Einkennin geta verið niðurgangur, ógleði og uppköst og stundum höfuðverkur, sótthiti og kveisuverkir. Sjúkdómseinkenni koma oftast fram 1-2 sólarhringum eftir smit og standa mislengi eftir veirutegundum, allt frá einum og upp í 10 daga. Oftast nær er ekki um alvarlegan sjúkdóm að ræða en vökvatap vegna uppkasta og niðurgangs getur valdið hættuástandi hjá ungbörnum, gamalmennum, þeim sem hafa lélegt ónæmiskerfi og öðru veikluðu fólki.

Sjá einnig: Hvað er RS veira?

Margar veirutegundir geta valdið iðrakvefi. Má þar nefna rota-veirur, adeno-veirur, astro-veirur, corona-veirur og calici-veirur (svokallaðar Norwalk-veirur og aðrar skyldar þeim). Þessar veirur skiljast út með saur og geta borist í matvæli og vatn. Því er mikilvægt að þeir sem vinna við matvæli og matartilbúning gæti hreinlætis í hvívetna og þvoi sér vel um hendur eftir salernisferðir. Ýmis matvæli eru öðrum varasamari og má þar nefna ostrur og annan hráan skelfisk, salat, ýmsa forrétti, ávexti, samlokur og aðra ósoðna rétti. Þær veirur sem geta borist með mat og drykk geta einnig borist frá manni til manns og geta þannig valdið hópsýkingum án þess að matvæli komi við sögu, til dæmis á barnaheimilum og elliheimilum.

Af öðrum veirum sem sýkja munnleiðis má nefna veiru (hepatitis A) sem veldur lifrarbólgu og tengist oft neyslu á menguðu drykkjarvatni, hráum skelfiski og öðrum ósoðnum matvælum. Þeir sem ferðast um þróunarlönd þurfa að gæta sín sérstaklega gegn þessu en hægt er að bólusetja við þessari veirusýkingu.

Ýmsar veirur sýkja meltingarveg án þess að valda iðrakvefi en skiljast út með saur og geta borist með menguðu drykkjarvatni og matvælum. Þekktasta dæmi um slíkt eru væntanlega mænusóttarveirur, en meðal annarra í þessum flokki má nefna coxsackie-veirur, echo-veirur og aðrar entero-veirur og reo-veirur. Þess má geta að mænusóttarveirum hefur verið útrýmt með bólusetningu víða um lönd og gera menn sér vonir um að það takist að losna alveg við þessa hættulegu veiru úr heiminum á næstu árum.

Lestu fleiri áhugaverðar greinar á doktor.is logo

SHARE