Heimasíðan Betri næring er glæsileg ný síða þar sem hægt er að lesa sannleikann um næringu og heilsu og eru það þau Kristján Már Gunnarsson og Ragna S. Óskarsdóttir sem halda síðunni úti.
Þau birtu á dögunum þessa flottu grein um lágfitumataræði og fengum við leyfi til að birta hana hér.
————————
Á undanförnum árum hafa margar, stórar langtímarannsóknir sýnt að lágfitumataræði er slæmur kostur.
Ekki aðeins er það gagnslaust, heldur getur það beinlínis verið slæmt fyrir marga.
Hér eru 7 ástæður fyrir því að lágfitumataræði getur skemmt heilsu þína.
1. Lágfitumataræði ýtir undir neyslu á óhollum mat
Þegar neysluleiðbeiningar lágfitumataræðis voru fyrst gefnar út, stukku matvælaframleiðendur strax til.
Þeir vildu að sjálfsögðu framleiða helling af “hjartavænum” lágfitumat og selja fólki sem var annt um heilsuna..
Hins vegar er eitt stórt vandamál með mat sem fitan hefur verið fjarlægð úr… hann er vondur á bragðið.
Af þessari ástæðu bættu matarframleiðendur sykri við í staðinn.
Sykur er ekki fita, hann er kolvetni. Þess vegna getur matvara verið merkt sem “lágfitu” þó hún sé stútfull af sykri.
(Ég ætti að taka fram að leiðbeiningar um lágfitumataræði mæla með að við drögum úr neyslu á unnum sykri, en þær leggja ekki nærri eins mikla áherslu á það og skilaboðin um að draga úr neyslu á “hættulegri” fitu).
Hefðbundið lágfitumataræði (runnið undan rifjum landbúnaðarráðuneytis Bandaríkjanna, United States Department of Agriculture) mælir með aukinni neyslu á ákveðnum matvælum.
- Heilhveiti: Töluverður hluti mannkyns er viðkvæmur fyrir glúteni og finnur fyrir einkennum eins og verkjum, meltingartruflunum, þreytu auk annarra einkenna (6, 7, 8, 9,10).
Í grundvallaratriðum er staðan sú að síðan leiðbeiningar um lágftumataræði voru gefnar út hefur fólk aukið neyslu sína á slæmum matvælum eins og sykri, hveiti og grænmetisolíum.
Niðurstaða: Mikið ruslfæði með háu sykurinnihaldi en lágu fituinnihaldi hefur komið á markað. Leiðbeiningar um lágfitumataræði ýta undir neyslu á mat sem veldur okkur skaða.
2. Lágfitumataræði getur hækkað þríglýseríða í blóði
Hækkaðir þríglýseríðar í blóði eru vel þekktur áhættuþáttur varðandi hjarta- og æðasjúkdóma.
Það er líka eitt af einkennum efnaskiptavillu, sem er samansafn einkenna sem talið er að hafi mikil áhrif á hjarta- og æðasjúkdóma, offitu og sykursýki 2.
Þegar þríglýseríðar eru hækkaðir er það yfirleitt vegna þess að lifrin er að breyta umfram kolvetnum (sérstaklega frúktósa) í fitu (11, 12, 13, 14).
Þar sem lágfitumataræði er líka hákolvetnamataræði getur það aukið þríglýseríð í blóði, og jafnvel aukið hættu á hjarta- og æðasjúkdómum (15, 16).
Besta leiðin til að lækka þríglýseríð er að borða á þveröfugan veg eða lágkolvetna, háfitumataræði. Þannig mataræði leiðir til lækkunar á þríglýseríðum í blóði (17, 18, 19).
Niðurstaða: Lágfitumataræði er mjög kolvetnisríkt. Umfram kolvetnum í líkamanum er breytt í fitu í lifrinni, sem veldur því að þríglýseríð hækka, en þau eru mikilvægur áhættuþáttur hjarta- og æðasjúkdóma.
3. Lágfitumataræði útilokar nokkrar mjög hollar fæðutegundir
Dýraafurðir sem eru fituríkar af náttúrunnar hendi eru yfirleitt bæði hollar og næringarríkar.
Ég er sammála því að verksmiðjuframleiddar dýraafurðir þar sem dýrin hafa verið alin á korni eru ekki besti kosturinn.
Afurðir dýra sem hafa verið alin í sínu náttúrulega umhverfi eru hins vegar mjög hollar.
Í leiðbeiningum um lágfitumataræði er ráðlagt að draga úr neyslu á þessum fæðutegundum þar sem þær innihalda mettaða fitu og kólesteról.
Ég er með frétt fyrir ykkur: Það hefur aldrei verið sannað að mettuð fita eða kólesteról hafi nokkurn tímann valdið manninum skaða.
Þetta var aldrei neitt nema kenning. Í dag hefur verið sannað í fjölda stórra langtímarannsókna að hvorki mettuð fita né kólesteról valda skaða (20, 21, 22, 23).
Að kenna feitum dýraafurðum um faraldur offitu, sykursýki og hjartasjúkdóma er algjörlega glórulaust, þar sem þessir sjúkdómar eru frekar nýir af nálinni, en dýraafurðir hafa alltaf fylgt okkur.
Mörg samfélög, til dæmis Inúítar og Masaiar hafa nánast fengið alla orku sína úr dýraafurðum og voru við frábæra heilsu.
Hér eru 4 dæmi um fæðutegundir sem voru fordæmdar í “stríðinu” við mettaða fitu:
- Kókoshnetur: Afurðir kókoshnetunnar innihalda svokallaðar meðallangar fitusýrur, sem sýnt hefur verið fram á að hafa jákvæð áhrif á heilsu, til dæmis auka fitubrennslu, bæta blóðfitur og heilastarfsemi (32, 33, 34).
Niðurstaða: Fæðutegundir sem innihalda mikið af mettaðri fitu og kólesteróli eru yfirleitt mjög næringarríkar og hollar. Leiðbeiningar um lágfitumataræði draga úr neyslu þessarar fæðu.
4. Lágfitumataræði getur lækkað HDL (góða) kólesterólið
High Density Lipoprotein (HDL) er oft kallað “góða” kólesterólið.
Það er þekkt að mikið magn HDL í blóði tengist minni hættu á hjartasjúkdómum (35, 36).
Að borða meiri fitu getur hækkað HDL gildi, á meðan mikil neysla kolvetna getur leitt til lækkunar á HDL (37, 38, 39).
Því kemur ekki á óvart að sjá rannsóknir sem sýna að lágfitu, hákolvetnamataræði leiðir til lækkunar á HDL, sem getur leitt til aukinnar hættu á hjartasjúkdómum (40, 41, 42).
Ein af mörgum góðum leiðum til að að hækka HDL gildi í blóði er að borða lágkolvetnamataræði(43, 44).
Niðurstaða: HDL er þekkt sem “góða” kólesterólið og tengist minni hættu á hjartasjúkdómum. Rannsóknir sýna að lágfitumataræði lækkar gildi HDL í blóði.
5. Lágfitumataræði lækkar testósterón
Testósterón er aðal karlhormónið, en konur hafa líka örlítið af því.
Eins og önnur kynhormón, þá er testósterón framleitt úr kólesteróli.
Það er mikilvægt bæði fyrir konur og menn að testósterón magn í líkamanum sé hæfilegt.
Lágt testósteróngildi getur leitt til minni vöðvamassa, aukinnar líkamsfitu, beinþynningar, þunglyndis, minni kynhvatar o.fl.
Ein af aukaverkunum lágfitumataræðis er marktækt lægri testósteróngildi, ein rannsókn sýndi 12% lækkun á eftir 8 vikur á lágfitumataræði (45, 46).
Niðurstaða: Testósterón er mjög mikilvægt hormón bæði í mönnum og konum. Lágfitumataræði getur marktækt lækkað testósteróngildi.
6. Lágfitumataræði getur skaðað mynstur LDL (góða) kólesterólsins
Low Density Lipoprotein (LDL) er oft kallað “slæma” kólesterólið.
Það er vel þekkt að hækkuð gildi LDL tengjast aukinni hættu á hjarta- og æðasjúkdómum (47).
Hins vegar sýna ný gögn að til eru undirgerðir LDL. Það eru til smáar, þéttar LDL agnir (kallaðar B mynstur) og stórar LDL agnir (kallaðar A mynstur).
Litlu, þéttu LDL agnirnar auka líkur á hjartasjúkdómum, ekki stóru LDL agnirnar (48, 49, 50).
Mikil neysla á kolvetnum (sérstaklega unnum kolvetnum) eykur fjölda litlu LDL agnanna á meðan mettuð fita og kólesteról breyta litlum, þéttum (slæmu) LDL ögnum í stærri (góðu) agnirnar (51, 52, 53).
Rannsóknir sýna að lágfitumataræði fjölgar litlu, þéttu LDL ögnunum, á meðan lágkolvetna- háfitumataræði fjölgar stóru LDL ögnunum (54, 55, 56, 57).
Niðurstaða: Jafnvel þó lágfitumataræði geti valdið örlítilli minnkun í LDL kólesteróli, þá breytir mataræðið líka samsetningu LDL kólesterólsins þannig að litlu, þéttu ögnunum (þeim slæmu) fjölgar en stóru (þeim góðu) ögnunum fækkar.
7. Lágfitumataræði getur valdið hjartasjúkdómum
Hjartasjúkdómar eru algengasta orsök dauða í þróuðum löndum (58).
Það er þekkt að í hefðbundnum samfélögum sem neyta ekki vestræns fæðis er tíðni hjartasjúkdóma lág (59, 60, 61).
Þegar þessi samfélög aðlagast vestrænu fæði, skjóta nútímasjúkdómar eins og offita, sykursýki og hjartasjúkdómar fljótlega upp kollinum (62).
Þess vegna virðist vera augljóst að vestrænt fæði hafi þarna mikil áhrif.
Það hafa verið nokkrar stýrðar langtímarannsóknir sem hafa rannsakað áhrif lágfitumataræðis á hjartasjúkdóma.
- MRFIT rannsóknin: Lágfitumataræði dró ekki úr dauðsföllum í hópi sem taldi 12.866 menn í mikilli áhættu á hjartasjúkdómum, þrátt fyrir að margir þeirra hefðu hætt að reykja (67).
- Look AHEAD rannsóknin: 9,6 ára rannsókn á 5.145 sykursjúkum einstaklingum leiddi í ljós að lágfitumataræði dró ekki úr hjartasjúkdómum, þrátt fyrir þá staðreynd að þeim tókst að léttast með því að draga töluvert úr hiteiningainntöku (68, 69).
Þú þarft að vita að samanburðurinn er lágfitumataræði annars vegar og hefðbundið vestrænt mataræði hins vegar sem er versta mataræði sem þekkist.
Önnur túlkun á þessum niðurstöðum… Lágfitumataræði er jafn áhrifaríkt í að valda hjartaáföllum og hefðbundið vestrænt mataræði.
Að lokum
Það er kominn tími til að hætta þessu bulli og viðurkenna að lágfitumataræðið og “stríðið” gegn fitu voru mistök. Punktur!
Þessi grein birtist upphaflega á authoritynutrition.com.
P.S. ekki gleyma að “læka” okkur á Facebook!
