Fyrsta stuttmynd Önnu Gunndísar er sýnd á kvikmyndahátíðinni RIFF sem stendur nú yfir. Myndin byggir á hennar eigin reynslu, slysi sem hún varð fyrir og samskiptum systkina í kjölfarið. Anna er nýflutt heim frá New York, þar sem hún var í námi í leikstjórn og handritagerð, og er komin á kaf í spennandi verkefni.
„Það var mjög næs að koma heim því það var ekki viðbjóðslegt veður eins og er nánast alltaf þegar maður lendir í Keflavík. Það er líka mjög gaman að fara að vinna á íslensku því ég hef ekki gert það í þrjú ár. Það er bara ótrúlega gott að koma aftur í sitt umhverfi þó þetta hafi vissulega verið súrsæt ákvörðun,“ segir Anna Gunndís Guðmundsdóttir, leikkona, leikstjóri og handritshöfundur, sem flutti ásamt manni sínum, Einari Aðalsteinssyni, heim frá New York á dögunum, eftir þriggja ára búsetu þar. Tveir kettir þeirra hjóna eru reyndar enn úti, en þeir bíða eftir að komast í sóttkví hér á landi og er sárt saknað á meðan.
Fleiri tækifæri eftir námið
Anna var í námi í leikstjórn og handritagerð við New York University og á hún aðeins lokaverkefni sitt eftir sem hún hyggst klára á næstu tveimur árum. „Ég get gert það hvar sem er. Fólk byrjar yfirleitt bara að vinna í öðrum verkefnum, en vinnur þetta stundum meðfram. En ég setti það á bið vegna annarra verkefna,“ segir Anna, en ástæðan fyrir því að hún er komin heim er sú að henni buðust spennandi verkefni sem hún gat ekki hafnað.
Hún útskrifaðist úr leiklistardeild Listaháskólans árið 2010 og starfaði sem leikkona þangað til hún fór út 2013. „Ég hætti samt ekkert að vera leikkona þó ég sé að skrifa og leikstýra, ég hef áhuga á að leika líka. Nú eru bara fleiri tækifæri í vinnu. Það var einmitt geggjað að fá að leika aftur eftir að ég byrjaði í náminu,“ segir Anna en hún leikur eitt aðalhlutverkanna í myndinni Ég man þig í leikstjórn Óskars Þórs Axelssonar, en myndin er byggð á samnefndri bók Yrsu Sigurðardóttur. Tökur á myndinni standa enn yfir en hún verður frumsýnd á næsta ári.
Hún hafði varla snert myndavél eða skrifað staf áður en hún fór út í námið, en það var alltaf draumurinn að fara út í leikstjórn. „Í inntökuprófunum fyrir leiklistarnámið sagðist ég meira ætla að verða leikstjóri, ég vissi bara ekki hvort ég vildi leggja áherslu á leikhús eða kvikmyndir. En ég var búin að lifa og hrærast í leikhúsinu frá því ég var tólf ára þannig mér fannst meiri áskorun að fara út í kvikmyndaleikstjórn, af því ég vissi ekki rassgat. Mér finnst líka svo ótrúlega gaman á setti. Það er eitt það skemmtilegasta sem ég geri,“ segir Anna sem var á samningi hjá Leikfélagi Akureyrar þegar hún komst inn í skólann, og reyndar maðurinn hennar líka.
Voru ekki á leið heim
Hún viðurkennir að það hafi verið algjört helvíti að flytjast búferlum til New York á sínum tíma og næstum jafn erfitt að flytja heim aftur, sérstaklega í ljósi þess að tveir kettir hafa bæst í fjölskylduna. Það er svo mikil pappírsvinna sem fylgir. „Ég man bara þegar ég sat í rútunni á leið frá flugvellinum úti á sínum tíma, það var 35 stiga hiti og ég var ekki búin að sofa í fjóra daga út af flutningunum, og ég hugsaði með mér af hverju ég væri ekki bara heima hjá mér sofandi.“
Önnu þótti engu að síður æðislegt að búa í New York og námið alveg frábært, en það var strembið engu að síður. „Þetta var ótrúlega erfitt. Ég held ég hafi aldrei upplifað jafn mikið stress og sofið jafn lítið. Hrukkurnar undir augunum fjórfölduðust á einum degi,“ segir hún og hlær.
Þar fyrir utan fylgir því töluverður kostnaður að læra í útlöndum, en Anna var heppin að fá styrk fyrir nánast öllu náminu, þannig hún og maðurinn hennar eru ekki stórskuldug eftir New York ævintýrið. „Þetta hefði ekki gengið öðruvísi. Og ég hefði aldrei getað gert þetta nema af því maðurinn minn kom með og var í fullri vinnu sem forritari. Það bjargaði okkur alveg og við tókum bara eitt ár í einu,“ segir Anna.
Þau voru samt ekkert á leiðinni heim strax. „Ef þú hefðir spurt mig fyrir ári þá hefði ég sagt að ég væri ekkert á leiðinni heim. Við vorum búin að kaupa okkur bíl og á leiðinni til Los Angeles. Ég ætlaði að nota árs atvinnuleyfið mitt, sem ég fæ eftir námið, og vinna þar. Það eru geðveikir ávextir og grænmeti þar, veðrið er alltaf gott og við vorum búin að kynnast fólki sem er vel tengt inn í bransann. Við ætluðum bara að prófa eitthvað nýtt. Við höfum aldrei gert plön, hættum bara öllu í einu og gerum eitthvað nýtt. Það er alveg ennþá á dagskránni að fara til LA, en það er kannski á fimm ára planinu, ef við gerum plan. LA er allavega ekki að fara neitt.“
Komin á kaf í verkefni
Verkefnin sem Anna kom til landsins fyrir eru þrjú talsins. Eitt þeirra er að skrifa, ásamt fleirum, sjónvarpsþætti sem nefnast Frístæl, fyrir framleiðslufyrirækið Pegasus. En Kristófer Dignus er heilinn á bak við það. Hin tvö verkefnin snúa að leikstjórn og handritagerð á tveimur bíómyndum í fullri lengd. Hún getur þó ekki talað um þau verkefni nema að litlu leyti vegna þess hve skammt á veg þau eru komin. „Annað er að skrifa handrit og leikstýra ásamt Þorvaldi Davíð Kristjánssyni, en við erum búin að þekkjast í mörg ár. Það er geggjað að vinna með honum. Svo erum við líka saman með hitt verkefnið sem ég get ekki talað um ennþá,“ segir hún sposk á svip og heldur áfram: „Það er mikill blómatími í kvikmyndagerð á Íslandi. En kvikmyndagerð tekur mjög langan tíma. Það getur tekið nokkur ár að byrja á einhverju, þannig maður verður að hafa mörg járn í eldinum. Svo langar mig líka að leika inn á milli, sérstaklega í bíói, en ég held ég muni ekki fara aftur í fastráðningu í leikhúsi.“
Hún segir frábært að fá svona flott tækifæri í kvikmyndabransanum hérna heima. „Að fara beint í að skrifa sjónvarpsþætti og undirbúa tökur á tveimur myndum í fullri lengd er eitthvað sem hefði aldrei gerst úti, ekki á þessum hraða. Það er ótrúlega gott að hafa það á ferilskránni að hafa gert eitthvað svona stórt þegar við förum út aftur. Að mörgu leyti er það því frábær ákvörðun hjá okkur að koma heim.”
Yngst af sjö systkinum
Fyrsta stuttmyndin hennar Önnu, I Can’t Be Seen Like This eða Enginn má sjá mig, sem hún gerði á öðru árinu sínu í náminu er sýnd á alþjóðlegu kvikmyndahátíðinni RIFF sem stendur nú yfir. Myndin fjallar um samband tveggja systra og slys sem önnur þeirra verður fyrir, en hún er byggð á atburðum í lífi Önnu, eiginlega meira en hún ætlaði sér. „Við erum reyndar sjö systkinin og mig langaði svo að skoða þetta systkinasamband, sem er oft svona ástar/haturs samband. Það þarf oft svo lítið til að fólk hætti að tala saman, en systkini fara samt aldrei alveg. Svo leyfir maður sér verri framkomu gagnvart þeim sem standa manni næst. Eldri stelpan í myndinni byggir á systir minni sem er næst mér í aldri. Ég lamdi hana í klessu þegar við vorum litlar, en hún var alltaf mjög góð við mig og lamdi mig aldrei,“ segir Anna og skellir upp úr. „Við erum svo mörg systkinin og vorum öll alveg snarvitlaus,“ bætir hún hlæjandi við.
Anna, sem er yngst í systkinahópnum, segir það mjög gott að eiga mörg systkini, þó fjörið á heimilinu hafi stundum verið hálf yfirþyrmandi. Með aldrinum hefur samband þeirra þróast og þau orðið nánari. Sjálf myndi hún þó ekki geta hugsað sér að eiga sjö börn. „Þetta var algjör geðveiki. Pabbi og mamma fóru í búðina og keyptu þúsund lítra af mjólk, sem voru búnir eftir tvo daga. Og ef það var til kex þá var slegist.”
„Ég var eins og Frankenstein“
En við snúum okkur aftur að myndinni sjálfri og þessu atviki sem hún hverfist í raun um. Anna var átta ára og þær systurnar voru að baka köku. Hún var með hárið laust og gætti ekki að sér við hrærivélina með þeim afleiðingum að hárið flæktist í þeytaranum og rifnaði af að hluta. „Líkaminn sendir mann í blackout og ég man ekkert eftir þessu. En pabbi kom heim og fór með mig upp á spítala og ég man að ég lá á gólfinu í bílnum því ég vildi ekki að neinn sæi mig. Ég var eins og Frankenstein. En ég var heppin að hársekkirnir fóru ekki með þannig að hárið óx aftur. Ég var reyndar ekki send í klippingu þannig ég var eins og eitthvert ógeð með hárlufsur öðrum megin. Í minningunni var ég mjög töff með þetta og var bara alltaf með húfu þangað til hárið óx aftur.“
Þrátt fyrir að hafa verið nokkuð töff fékk Anna samt einhvers konar sjokk. Það kom bara ekki alveg strax. „Ég vaknaði grátandi og skreið upp í rúm til foreldra minna. Þetta var einhvers konar hræðslusjokk. Það kom sjúkrabíll, ég var send í hjartalínurit og var á spítala í eina nótt,“ útskýrir hún, en tekur jafnframt fram að það að gera þessa mynd sé alls ekki einhver þerapía fyrir sig vegna þessa atviks. Enda sitji það ekki sérstaklega í henni. „Mér finnst þetta frekar fyndið í minningunni, þetta er alls ekki eitthvert „trauma“ sem hefur fylgt mér í gegnum lífið.“
Mynd/Hari
Viðtalið birtist fyrst í amk, fylgiblaði Fréttatímans.
