Þegar talað er um fæðingarþunglyndi tengist umræðan oftast mæðrum. Hins vegar geta feður einnig upplifað fæðingarþunglyndi, sem er oft minna rætt og skilgreint. Þetta ástand er alvarlegt og getur haft víðtæk áhrif á líf karla, fjölskyldur þeirra og nýfædd börn.
Hvað er fæðingarþunglyndi karla?
Fæðingarþunglyndi karla (einnig nefnt “paternal postpartum depression”) á sér stað þegar feður upplifa kvíða, depurð og skerta lífsgleði eftir fæðingu barns síns. Þetta getur gerst á fyrstu mánuðum eftir fæðinguna eða jafnvel áður en barnið kemur í heiminn.
Orsakir fæðingarþunglyndis hjá körlum
Fæðingarþunglyndi karla stafar oft af samspili líkamlegra, tilfinningalegra og félagslegra þátta, meðal annars:
- Hormónabreytingar: Karlar upplifa einnig breytingar á hormónum eins og testósteróni, kortisóli og estrógeni sem geta haft áhrif á skapið.
- Félagsleg pressa: Áhyggjur tengdar fjárhag, ábyrgð og stuðningi við maka geta aukið álag.
- Skortur á stuðningi: Feður fá oft minni tilfinningalegan stuðning og rými til að tjá sig en mæður.
- Svefnleysi: Stöðug truflun á svefni getur haft áhrif á andlega heilsu.
- Saga um þunglyndi eða kvíða: Fyrri geðræn veikindi geta aukið hættuna.
Einkenni
Einkenni fæðingarþunglyndis karla geta verið svipuð þeim sem mæður upplifa, þar á meðal:
- Viðvarandi depurð eða kvíði.
- Pirringur og reiði.
- Skortur á áhuga á að tengjast barninu.
- Einangrun frá fjölskyldu eða vinum.
- Breytingar á svefni og matarlyst.
- Skortur á einbeitingu eða ákvarðanatöku.
Afleiðingar ef ekkert er gert
Ef þunglyndið er ekki meðhöndlað getur það haft neikvæð áhrif á fjölskyldutengsl, barnsþroska og samband foreldra. Rannsóknir sýna að börn feðra með fæðingarþunglyndi geta verið í aukinni hættu á hegðunarvanda og tilfinningalegum erfiðleikum.
Úrræði og meðferð
- Sálfræðimeðferð: Hugræn atferlismeðferð (CBT) og fjölskylduráðgjöf geta hjálpað körlum að takast á við tilfinningar sínar og styrkja samskipti við fjölskylduna.
- Lyfjameðferð: Í sumum tilfellum getur lyfjameðferð verið nauðsynleg.
- Stuðningur: Samtöl við maka, vini eða stuðningshópa fyrir nýja foreldra geta hjálpað.
- Hreyfing og lífstílsbreytingar: Regluleg hreyfing, góð næring og svefnvenjur geta haft jákvæð áhrif.
- Að leita hjálpar snemma: Það er lykilatriði að leita aðstoðar strax við fyrstu merki.
Samfélagsvitund og stuðningur
Það er mikilvægt að brjóta niður tabú tengt fæðingarþunglyndi karla. Þeir sem upplifa þetta eiga skilið að fá stuðning án fordóma. Með aukinni umræðu og fræðslu má draga úr skömm og stuðla að betri heilsu fjölskyldna.
Niðurstaða
Fæðingarþunglyndi karla er raunverulegt vandamál sem þarfnast viðurkenningar og stuðnings. Með réttri hjálp og fræðslu geta feður komist í gegnum erfiðleikana og notið þess að taka þátt í foreldrahlutverkinu með gleði og sjálfstrausti.
Sjá einnig:
Kidda Svarfdal er ritstjóri og eigandi Hún.is en hún er frá Djúpavík á Ströndum. Hún fór á bát og snjósleða í skólann þegar hún var lítil og var í heimavist í Finnbogastaðaskóla. Hún hefur haft gaman að krossgátum og íslensku frá unga aldri og hefur skrifað ljóð, sögur, pistla og fleira. Ásamt því að skrifa á Hún.is er Kidda, ásamt fjölskyldu sinni, mikið í Djúpavík þar sem fjölskyldan er með ferðaþjónustu.
