Við höfum öll verið í svona aðstæðum. Þú ert í lokuðu rými með öðru fólki, kannski í lyftu, í bíl eða bara í röð á kaffihúsi. Þú finnur allt í einu fyrir þrýstingi og jafnvel loftbólum í neðri hluta kviðar. Það er að koma prump. Þú reynir í örvæntingu að halda því inni og hleypa því ekki út fyrir en þú ert komin úr aðstæðunum.
Þó það sé viðkvæmt fyrir marga að losa sig við loft þá er þetta mjög náttúruleg og heilbrigð virkni líkamans. Það eru mjög margir kostir við að prumpa og prumpið getur meira að segja gefið þér ýmsar upplýsingar um líkama þinn.
Hvers vegna prumpum við?
Meltingasérfræðingurinn Niket Sonpal, læknir í New York segir að vindgangur sé óhjákvæmilegur fylgifiskur þess að borða og melta mat: „Gas og loft safnast upp í meltingarveginum þegar þú borðar, tyggur og kyngir – sumt af því losar líkaminn sig við sjálfur og það kemur út sem prump eða rop. Ef þú hleypir loftinu ekki út getur það valdið magaóþægindum og/eða uppþembu. Prumpið þitt getur, ef þú veitir því eftirtekt, gefið þér upplýsingar um heilsu þína.
5 kostir þess að prumpa
1. Prumpið segir þér hvort jafnvægi sé á mataræði þínu
Hollt og gott mataræði verður til þess að líkaminn framleiðir gas. Ástæðan fyrir því er að matvæli sem eru rík af næringarefnum, eins og prótein, grænmeti, ávexti og korn, valda ekki síður myndun á gasi en óhollur matur. Þetta á sérstaklega við um ákveðnar tegundir kolvetna sem ekki er hægt að brjóta niður í meltingarveginum. Þessi kolvetni sitja aðeins í þörmunum og gerjast þar til þú hefur hægðir. Nokkur dæmi um matvæli sem hafa tilhneigingu til að valda gasi eru:
- Trefjarík matvæli: ávextir, baunir, baunir og hafraklíð.
- Matvæli sem innihalda frúktósa: frúktósi er náttúruleg sæta sem finnst í ávöxtum eins og fíkjum, döðlum, sveskjum, perum og vínberjum. Það er einnig til staðar í minna magni í grænmeti eins og lauk, ætiþistlum, aspas og hveiti. Það er einnig bætt við gosdrykki, ávaxtadrykki og nokkrar smákökur og kökur.
- Raffínósa: Þrísykran raffínósi er í grænmeti eins og hvítkáli, rósakáli, blómkáli og spergilkáli. Það er líka að finna í baunum.
- Sorbitól: Sorbitól er sætuefni sem er notað í tyggjó, sælgæti og gosdrykki. Það er einnig í sumum lyfjum.
- Laktósi: Laktósi er sykurinn sem finnst í mörgum mjólkurvörum eins og mjólk, osti og ís. Sumt fólk framleiðir lítið af ensíminu laktasa, sem gerir erfitt fyrir þá að melta mjólkurafurðir.
Ef þú tækir eitthvað af ofantöldum efnum úr mataræði þínu og borðaðir bara einföld kolvetni, myndirðu prumpa mun minna. En það er samt eðlilegt að prumpa mjög reglulega og ef þú ert ekki prumpa oft gæti verið kominn tími til að skoða mataræðið og gera nokkrar heilsusamlegar breytingar.
2. Prumpið dregur úr sársauka og uppþembu
Það safnast upp loft í meltingarvegi þínum þegar þú borðar, tyggur, kyngir og meltir mat. Of mikið loft í meltingarveginum getur valdið sársauka og uppþembu. Þó það sé ekki hættulegt er það óþægilegt og því miður er það að leysa vind, eina lausnin.
3. Ristillinn er heilbrigðari ef þú prumpar
Ef þú heldur inni lofti pirrar það ristilinn og ef þú ert með gyllinæð er alls ekki gott að halda í sér lofti. Að leysa vind er eina lausnin. Það er merki um að þú ert með heilbrigða þarmaflóru og bakteríur sem brjóta niður mat hratt og örugglega. Heilbrigður meltingarvegur er gríðarlega mikilvægur fyrir heilsu alls líkamans því hann tryggir að maturinn sé brotinn niður á þann hátt að líkaminn geti notað hann. Það hefur líka góð áhrif á taugar og hormóna líkamans.
4. Loftið getur sagt þér fyrir hvaða mat þú ert með óþol fyrir
Þegar einhver matur fer illa í þig og þína meltingu lætur líkami þinn þig vita. Þú framleiðir meira loft en vanalega og ættir eiginlega að punkta það hjá þér hvað hefur þessi áhrif. Ef þetta gerist í hvert skipti sem þú borðar ákveðinn mat getur verið að þú sért með ofnæmi eða óþol. Talaðu endilega við lækninn þinn ef þú heldur að þú sért með fæðuofnæmi- og/eða óþol.
5. Prump getur virkað sem viðvörun
Það að leysa vind er mjög heilbrigt en of mikið loft og ofsalega mikil lykt getur táknað að eitthvað sé ekki í lagi. Meðal manneskja prumpar 14-23 sinnum á hverjum degi. Þessi tala getur verið á flökti samhliða mataræði og lífsstíl. Það kemur þér kannski á óvart en gas er yfirleitt alveg lyktarlaust og prumpið úr okkur er metangas. Lyktin sem kemur er frá bakteríuflórunni í meltingunni.
Svo ef þú ert að prumpa oftar en 25 sinnum á dag eða að prumpið lyktar alveg extra illa, getur það verið merki um að þú sért með áður nefnt óþol eða eitthvað alvarlegra.
